Stosunki z Włochami weszły w nową fazę w XVI w. Niektórzy młodzi gdańszczanie, po studiach w Krakowie lub którymś z uniwersytetów niemieckich, kontynuowało je we Włoszech. Powróciwszy w 1591 r. ze studiów w Sienie późniejszy burmistrz Jan (Johann) Speiman wziął udział w dwóch wyprawach flotylli gdańskich statków wiozących zboże dla dotkniętej nieurodzajem Italii, za co w 1593 r. otrzymał od papieża godność Rycerza Złotej Ostrogi. Reminiscencją tych kontaktów są umieszczone na wybudowanej w latach 1617-1619 Złotej Kamieniczce postacie z historii starożytnego Rzymu i późniejszych Włoch (Mucjusz Scewola, obaj Scypionowie, Katon itp., a także Wawrzyniec Medyceusz).
Sprowadzeni z Włoch inżynierowie Hieronimo Ferrero i Giovanni Batista dokonali przeglądu gdańskich fortyfikacji. Ich wykonana w 1603 r. ekspertyza stała się podstawą rozbudowy i modernizacji w następnych latach. Między innymi zalecili budowę śluzy do zalewania okolicy dla uniemożliwienia dostępu wrogowi.
Przybyły przed 1606 r. faktor księcia Toskanii Pietro Neri z Lukki, za jego poręczeniem otrzymał w 1613 r. gdańskie obywatelstwo. Z dwiema kolejnymi żonami (gdańszczankami) miał cztery piękne córki, które wszystkie wyszły za mąż za gdańszczan – pierwsza za kaznodzieję u św. Katarzyny Jana Mochingera, czwarta za budowniczego fortyfikacji Jerzego Strakowskiego.
W Ratuszu Starego Miasta jest kominek z 1642 r. – według inskrypcji dzieło Lorenzo Falsettiego. Inny gdański Włoch Francesco Brunatti ufundował w 1732 r. zachowaną do dziś kaplicę chrzcielną w kościele św. Mikołaja. Jego wnuk Franciszek Chrystian Brunatti założył w 1804 r. Zakład Kształcenia Położnych. którego od 1816 r. był dyrektorem. Założył fundusz wspomagający urodzone w nim biedne dzieci.
W 1654 r. król Jan Kazimierz podporządkował sobie samodzielną dotąd pocztę gdańską. Pierwszym królewskim poczmistrzem w Gdańsku został nobilitowany Genueńczyk Franciszek de Gratta.
Wśród Wysokich Komisarzy Ligi Narodów w Wolnym Mieście Gdańsku byli dwaj Włosi: Bernardo Attolico (w katach 1920-1921) i sycylijski hrabia Manfredi Gravina (1929-1932). Ten drugi, zmarły w Gdańsku, został pochowany na cmentarzu przy kościele w Świętym Wojciechu. Później rodzina zabrała ciało do Palermo. Nagrobek przetrwał do dziś.
