Polski Bon Turystyczny ma być wydawany w formie dokumentu elektronicznego potwierdzającego uprawnienie do uzyskania świadczeń turystycznych, o których będzie mowa dalej. Uprawnienie do otrzymania bonu przysługiwać będzie osobom uprawnionym do pobierania tzw. 500+ tj. świadczenia wychowawczego lub dodatku w wysokości świadczenia wychowawczego, który dotyczy rodzin zastępczych i osób prowadzących rodzinne domy dziecka. Dotyczyć będzie to wszystkich, którzy będą uprawnieni do uzyskania tych świadczeń w dacie wejścia w życie ustawy lub nabędą do nich prawo do 31 grudnia 2021 roku.
Przy użyciu bonu turystycznego osoba uprawniona może dokonywać płatności za usługi hotelarskie lub imprezy turystyczne realizowane na rzecz dziecka przez przedsiębiorcę turystycznego lub organizację pożytku publicznego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Projekt ustawy posługuje się definicjami zawartych w innych ustawach[1], które obejmują działalność przedsiębiorców i organizacji pożytku publicznego w zakresie zakwaterowania krótkoterminowego we wszelkiego rodzajach miejsc noclegowych, łącznie z najmem krótkoterminowym mieszkań czy prowadzeniem pól namiotowych, a także świadczenie przewozu pasażerów, wynajmu pojazdów oraz innych usług świadczonych podróżnym. Za pomocą bonu można będzie dokonywać płatności wielokrotnie, aż do wyczerpania wysokości przysługującego świadczenia z zastrzeżeniem, że bon nie będzie podlegał wymianie na gotówkę.
Na każde dziecko przysługuje jedno świadczenie w formie bonu w wysokości 500 złotych i dodatkowe świadczenie w wysokości 500 złotych na każde dziecko niepełnosprawne tj. posiadające orzeczenie o: niepełnosprawności, częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy, całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji, niezdolności do samodzielnej egzystencji, stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i do samodzielnej egzystencji, trwałej lub okresowej całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i do samodzielnej egzystencji. Płatności za pomocą bonu można będzie dokonywać do 31 marca 2022 roku z zastrzeżeniem, że wygaśnięcie prawa do dokonywania płatności za pomocą bonu nie uniemożliwia korzystania z usługi hotelarskiej lub imprezy turystycznej w przypadku, gdy płatność za nie dokonana za pomocą bonu nastąpiła do dnia 31 marca 2022 roku. Inaczej mówiąc, istnieje możliwość skorzystania z usług turystycznych realizowanych po 31 marca 2022 roku, lecz opłaconych przed tą datą.
Obsługę bonu turystycznego będzie prowadziła Polska Organizacja Turystyczną (dalej: POT), która będzie wydawała bony na wnioski po zarejestrowaniu osoby uprawnionej (najczęściej rodzica, opiekuna dziecka) w systemie elektronicznym, podobnie jak ma to miejsce w przypadku 500+. Bony będą przekazywane za pomocą wiadomości tekstowej na wskazany przez osobę uprawnioną numer telefonu lub adres poczty elektronicznej. Dokonanie płatności za pomocą bonu następuje z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego. System do obsługi informatycznej bonu zapewni Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Podmioty świadczące usługi hotelarskie i organizatorzy imprez turystycznych będą mogli przyjmować płatności w formie bonu po rejestracji w systemie teleinformatycznym prowadzonym przez POT. Dokonanie rejestracji będzie równoznaczne ze zobowiązaniem się podmiotów do zamieszczenia informacji o możliwości dokonywania płatności za pomocą bonu za usługi hotelarskie lub imprezy turystyczne, w szczególności w miejscu ich realizacji lub oferowania. Listę podmiotów zarejestrowanych udostępni na swojej stronie internetowej POT. Podmioty zarejestrowane w systemie w każdym czasie mogą złożyć oświadczenie o rezygnacji z prawa przyjmowania płatności dokonywanych za pomocą bonu. POT będzie uprawniony do weryfikacji danych w systemie, a w przypadku stwierdzenia niezgodności zobowiązany do wezwania podmiotu do ich aktualizacji w terminie 7 dni pod rygorem usunięcia z listy.
Spełnienie świadczenie w formie bonu będzie następowało poprzez złożenie odpowiedniej dyspozycji przez uprawnionego w systemie teleinformatycznym, a następnie przekazanie środków finansowych na rachunek dostawcy usługi. Środki finansowe przeznaczone na realizację płatności za bony oraz koszty realizacji określonych w ustawie zadań przez ZUS będą ponoszone z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19, a po jego likwidacji z budżetu państwa. W przypadku braku realizacji usługi hotelarskiej lub imprezy turystycznej, dostawcy usług będą zobowiązani do niezwłocznego zwrotu środków na rachunek bankowy POT, oddzielnie dla każdego bonu, podając w tytule numer bonu. Środki zwrócone w ten sposób będą mogły zostać ponownie wykorzystane przez osoby uprawnione.
Osoba, która pobrała nienależne świadczenie w formie bonu lub dodatkowe świadczenie w formie bonu będzie zobowiązana do jego zwrotu. Za świadczenie nienależne uznawane będą świadczenia pobrane pomimo braku do niego prawa i na podstawie fałszywego oświadczenia, fałszywego dokumentu albo w innych przypadkach wprowadzenia w błąd.
W celu usprawnienia przygotowania systemu obsługi bonu ZUS będzie mógł nabywać dostawy i usługi bez konieczności stosowania prawa zamówień publicznych. Brak jednak obecnie informacji, w jakim trybie zostaną przeprowadzone niezbędne zamówienia i ile czasu po wejściu w życie ustawy zajmie uruchomienie systemu. Trudno też obecnie przewidzieć, w jakim tempie przedsiębiorcy będą w stanie dopełnić wszystkich formalności niezbędnych do rozpoczęcia przyjmowania płatności, a co za tym idzie kiedy wsparcie zacznie realnie być wypłacane.
Podsumowując, wydaje się, że wprowadzenie bonu może być istotnym wsparciem dla polskiej branży turystycznej po stratach wywołanych pandemią koronawirusa, jednakże mniejszym od pierwotnych zapowiedzi (500 zł na każde dziecko zamiast 1.000 zł na każdego pracującego jak miało być pierwotnie). Wsparcie to będzie też spóźnione, gdyż zostanie uruchomione już w trakcie bieżącego sezonu i prawdopodobnie w znacznej części będzie wykorzystywane dopiero w 2021 roku, w którym perspektywy branży turystycznej powinny znacznie się poprawić.
Paweł Czerniewski – radca prawny, partner w Misiewicz, Mosek i Partnerzy Kancelaria Radców Prawnych
Michał Kiełczewski – aplikant radcowski
[1] Ustawa z 29 sierpnia 1997 roku o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów i przewodników turystycznych oraz ustawa z 24 listopada 2017 roku o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych.
