Turystyczny Fundusz Pomocowy stanowić ma jedną z form wsparcia turystyki i został utworzony w ramach tzw. ustawy COVID-owej w odpowiedzi na problemy branży turystycznej wywołane pandemią i lockdown’em. Pod względem technicznym TFP stanowi wyodrębniony rachunek w Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym przez który jest obsługiwany. Środki TFP pochodzą z wpłat i opłat organizatorów turystyki wpłaconych uiszczanych w związku z wnioskami o udzielenie wypłat tytułem zwrotów środków pieniężnych za imprezy turystyczne niezrealizowane z powodu COVID-19, odsetek od środków pieniężnych gromadzonych na rachunku bankowym, przychodów z lokat, środków uzyskanych z pożyczek i kredytów, składek organizatorów turystyki, zwrotów wypłat i innych wpływów.

Środki zgromadzone na rachunku TFP mają zabezpieczyć podróżnym zwrot należności za imprezy turystyczne, które nie zostały lub nie zostaną zrealizowane z powodu ogłoszenia albo wystąpienia na terytorium RP lub w miejscu realizacji imprezy turystycznej nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności uznanych w drodze komunikatu wydanego przez ministra właściwego do spraw turystyki w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw instytucji finansowych za właściwe do uruchomienia wypłat. Warunkiem wypłaty przez TFP środków jest brak możliwości zapewnienia podróżnym zwrotu należności za imprezę turystyczna przez organizatora turystyki. Wypłata następuje na wniosek organizatora turystki oraz podróżnego.

Wysokość składki została określona w rozporządzeniu Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 22 grudnia 2020 roku. Zgodnie z rozporządzeniem wysokość składek została określona dla różnych rodzajów imprez turystycznych w różnych wysokościach i tak:

1. za organizację imprez turystycznych na terytoriach państw europejskich wymienionych w załączniku do rozporządzenia i pozaeuropejskich z wykorzystaniem transportu lotniczego w ramach przewozu czarterowego, z wyłączeniem pkt 6 - 15 złotych;
2. za organizację imprez turystycznych na terytoriach państw pozaeuropejskich z wykorzystaniem innego środka transportu niż transport lotniczy w ramach przewozu czarterowego - 13 złotych;
3. za organizację imprez turystycznych na terytoriach państw pozaeuropejskich, jeżeli nie jest realizowana usługa transportowa - 7 złotych;
4. za organizację imprez turystycznych na terytorium państw europejskich wymienionych w załączniku do rozporządzenia z wykorzystaniem innego środka transportu niż transport lotniczy w ramach przewozu czarterowego, z wyłączeniem pkt 6 - 10 złotych pozostali;
5. za organizację imprez turystycznych na terytoriach państw europejskich wymienionych w załączniku do rozporządzenia, jeżeli nie jest realizowana usługa transportowa, z wyłączeniem pkt 6 - 5 złotych;
6. za organizację imprez turystycznych na terytoriach państw mających lądową granicę z RP, w przypadku Federacji Rosyjskiej w obrębie obwodu kaliningradzkiego oraz na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bez względu na realizację lub brak realizacji usługi transportowej - 2 złote,

przy czym nie pobiera się opłat od organizatorów turystyki, którzy przyjmują wpłaty za usługi turystyczne po realizacji imprezy turystycznej.

Zgodnie z ustawą składka jest naliczana od każdego podróżnego z tytułu zawartej umowy o udział w imprezie turystycznej. Składka jest należna tj. obowiązek jej opłacenia powstaje z dniem zawarcia umowy lub z dniem dokonania płatności przez podróżnego, jeżeli jest on wcześniejszy niż dzień zawarcia umowy. Organizator turystki oblicza kwotę należną z tytułu składki na TFP za okres jednego miesiąca i przekazuje do UFG za pośrednictwem systemu teleinformatycznego informację o wysokości należnej składki w terminie do 21 dnia miesiąca następującego po miesiącu, za który składka jest należna (za styczeń 2021 r., do dnia 22 lutego 2021 r. – 21 lutego wypada w niedzielę). Składka przekazana na TFP nie podlega zwrotowi.

W przypadku wypłaty środków TFP na rzecz podróżnych, organizator turystki zobowiązany jest do ich zwrotu w 72 ratach.

TFP w założeniu ma stanowić formę pomocy dla organizatorów turystyki, choć jego utworzenie będzie skutkowało dla organizatorów turystyki w pierwszej kolejności dodatkowymi obciążeniami wynikającymi z obowiązku uiszczania składek. Składki te nie są wygórowane, ale stanowią koszt organizacji imprez i będą zapewne przerzucane na turystów. TFP ma pełnić funkcję gwarancyjną, zabezpieczającą zwrot opłat uiszczonych przez podróżnych na poczet imprez, które zostaną odwołane z powodów związanych z wprowadzaniem ograniczeń związanych z pandemią ewentualnie innych nadzwyczajnych okoliczności. Może on odegrać pozytywny wpływ na funkcjonowanie branży turystycznej tylko pod warunkiem, że jego istnienie będzie wpływało na wzrost popytu na usługi turystyczne, dzięki redukowaniu obaw klientów o uzyskanie zwrotu opłat w razie odwołania imprez. Z tego punktu widzenia negatywnie należy ocenić fakt, że uruchomienia środków TFP będzie miało charakter uznaniowy i będzie każdorazowo akceptacji właściwego ministra w formie komunikatu. Pozytywnym aspektem TFP dla organizatorów turystyki, których imprezy zostaną odwołane, będzie możliwość uzyskania darmowego finansowanie zwrotu środków dla podróżnych. 

Paweł Czerniewski – radca prawny, partner w Misiewicz, Mosek i Partnerzy Kancelaria Radców Prawnych i Adwokatów

Michał Kiełczewski – aplikant radcowski