Towary naturalnie przewożono statkami. W początkowym okresie istnienia Hanzy dominującą rolę w transporcie wodnym odgrywały kogi. Były to szerokie, długie na ok. 30 metrów, wyposażone w blankowane nadbudówki i w pojedynczy żagiel jednostki, zdolne do pływania pod wiatr i szybkie, osiągające prędkość 4-5 mil na godzinę. Pojemne i zwrotne zapewniły przewagę nad konkurentami, szczególnie na Bałtyku. Na najstarszej pieczęci Gdańska z 1299 roku widnieje wizerunek płynącej na falach kogi. W XIV stuleciu pojawił się nowy, płaskodenny, z czasem duży transportowy statek – holk (hulk), który wyparł kogę. Mógł przewozić trzysta ton załadunku, wyposażony był w kasztele na dziobie i na rufie. Napędzany był podobnie jak koga, jednym czworokątnym żaglem.
W Narodowym Muzeum Morskim, w spichlerzach na Ołowiance, eksponowane są fragmenty i wyposażenie wydobytego z Zatoki Gdańskiej w 1975 roku, holka, który w 1408 roku zatonął w wyniku pożaru po wypłynięciu z portu gdańskiego. Wrak ten nazwano „Miedziowcem”. W połowie XV wieku pojawił się jeszcze większy statek - karawela, z trzema masztami i gładkim kadłubem – na styk, mogąca zabierać na swój pokład ponad czterysta ton.
Niektóre ośrodki handlowe należące do Związku Miast Hanzeatyckich specjalizowały się w eksporcie danego towaru i były z nim identyfikowane. W XV wieku miało panować specjalne powiedzenie odnośnie poszczególnych miast. I tak Lubekę określano domem kupieckim, Kolonię-winiarnią, Brunszwik-arsenałem, Magdeburg-piekarnią, Roztokę-słodownią, Lüneburg-spichlerzem solnym, Szczecin-targiem rybnym, Halbertstadt-domem kobiet, Rewel-składem lnu i wosku, Kraków-składem miedzi, Visby-składem smoły i żywicy, a Gdańsk-spichlerzem zbożowym. W hanzeatyckiej wymianie handlowej do podstawowych towarów należały: sukno, futra, wosk, sól, suszone lub słone ryby, zboże, drewno i piwo.
Z Flandrii przywożono sukna, w późniejszym okresie z również i z Anglii i Holandii. Handel futrami uznawano za podstawę hanzeatyckiego bogactwa. Futra i wosk eksportowano z Rusi, Nowogrodu, Inflant, Litwy, Polski, Szwecji i Prus. Handel futrami, woskiem i suknem w XII i XIII wieku stanowił podstawę wymiany handlowej w Hanzie. W XIV i XV wieku na czoło wysunęła się sól. Sprowadzano ją na wschód przede wszystkim z Lüneburga
za pośrednictwem Lubeki, by w latach następnych sięgać po złoża położone w zatokach francuskich nad Atlantykiem. Suszone ryby, przede wszystkim wątłusze czyli dorsze atlantyckie, pojawiały się z Norwegii, a solone śledzie w ogromnych ilościach ze Skanii i Morza Północnego. Handel zbożem zdecydowanie rozwinął się pod koniec średniowiecza.
I tu dominowało żyto, a głównym jego producentem były Prusy i Polska. Po powrocie Gdańska do Korony, przez jego port eksportowano zboże, na które nieustannie wzrastał popyt na zachodzie. Również i handel drewnem został zdominowany przez Gdańsk, mimo dostaw z Norwegii. Służyło ono do budowy statków głownie w Anglii i Flandrii. Ponadto wysyłano z Gdańska produkty leśne: popiół drzewny, smołę, żywicę. Jednym z głównych towarów eksportowych było piwo. Dominowały w jego eksporcie Brema i Hamburg, a dołączyły do nich porty bałtyckie: Gdańsk, Wyszomierz (Wismar) i Roztoka (Rostock). Obok podstawowych towarów poprzez miasta hanzeatyckie docierały i inne, które zajmowały poważne pozycje w obrocie handlowym.
Popularnością cieszyły się wina reńskie, francuskie z okolic Bordeaux, portugalskie (Lizbona) i hiszpańskie oraz słodkie wina greckie. Miedź i żelazo przewożono ze Sztokholmu i Gdańska. Oliwa, figi, rodzynki, szafran i ryż wysyłano na wschód z Brugii i Frankfurtu. W wymianie towarowej było bydło: konie i woły, ponadto solone mięso, masło, miód pomorski, tłuszcze skandynawskie oraz cynk, ołów, bursztyn, jedwabie i bawełna, konopie, barchan, perły, korale, złote i srebrne przedmioty użytkowe. Ta różnorodność towarów w handlu hanzeatyckim pokazywała też i obraz ówczesnego świata i człowieka, jego zainteresowania, dążenie do rozwoju gospodarczego oraz do lepszego i przyjemniejszego życia.
Autor: Stanisław Sikora
